Układ pokarmowy – co warto wiedzieć?

Układ trawienny (pokarmowy) obejmuje narządy przewodu pokarmowego służące do odżywiania organizmu. Odżywianie polega na pobieraniu pokarmu z zewnątrz, jego trawieniu, czyli rozkładaniu substancji pokarmowych na cząsteczki elementarne, a następnie na wchłanianiu tych cząstek do krwi i chłonki. Odżywianie ma na celu zaopatrzenie organizmu w materiał budulcowy niezbędny do prawidłowego wzrostu i odtwarzania zużytych elementów komórkowych lub tkankowych oraz dostarczaniu organizmowi materiału energetycznego, potrzebnego do różnorodnych procesów życiowych. Energia uzyskana ze spalania tego materiału konieczna jest do podtrzymywania pracy narządów wewnętrznych i utrzymania stałej temperatury ciała, a przede wszystkim do wykonywania pracy fizycznej.

Układ pokarmowy – budowa

Układ pokarmowy człowieka ma kształt kanału, którego długość dochodzi do 5 metrów. Rozpoczyna się on jamą ustną, a kończy odbytem. Jama ustna jest miejscem, w którym pokarm ulega rozdrobnieniu, nawilżeniu przez ślinę oraz uformowaniu w kęsy. Kęsy za pośrednictwem języka przesuwane są dalej do gardła, a stąd wędrują prosto do przełyku.

PRZEŁYK

Przełyk jest rurą długości około 25 centymetrów o gładkich ścianach, zbudowanych z mięśni i wyścielonych od wnętrza błoną śluzową. Znajduje się on na tylnej ścianie klatki piersiowej i po przejściu przez przeponę wpada do żołądka.

ŻOŁĄDEK

Żołądek jest workowatym rozszerzeniem kanału pokarmowego. Rozróżniamy w nim część wpustową, do której uchodzi przełyk, graniczącą z dnem żołądka, leżącym poniżej wpustu. Dno żołądka stanowi jakby jego sklepienie i przechodzi ku dołowi w trzon, czyli część środkową żołądka, która ze względu na wydzielany kwas solny i enzymy ma ważne znaczenie czynnościowe. Trzon żołądka ku dołowi przechodzi w część odźwiernikową, która zwęża się lejkowato w kierunku odźwiernika. Odźwiernik stanowi granicę, a jednocześnie połączenie żołądka z dwunastnicą.

DWUNASTNICA

Dwunastnica to początkowy, długości około 25 centymetrów odcinek jelita cienkiego. Do jej górnej części wchodzą przewody, które odprowadzają żółć z wątroby i sok trzustkowy z trzustki. Początkowy odcinek dwunastnicy, nazywany opuszką, jest często miejscem tworzenia się wrzodów trawiennych.

Dalszy odcinek kanału pokarmowego nazywany jest jelitem czczym. Ma on ponad 1,5 metra długości i odgrywa podstawową rolę w trawieniu i resorbowaniu strawionych resztek pokarmu. Jelito czcze przechodzi następnie w jelito kręte, które uchodzi do jelita grubego. Ujście jelita krętego jest zaopatrzone w specjalną zastawkę uniemożliwiającą cofanie się treści pokarmowej z obszaru jelita grubego.

JELITO GRUBE

Jelito grube ma długość około 1,5 metra i rozpoczyna się tzw. jelitem ślepym, czyli kątnicą, zakończoną wyrostkiem robaczkowym. Jelito ślepe ku górze przechodzi w okrężnicę otaczającą jamę brzuszną. Zstępująca część okrężnicy przechodzi w okrężnicę esowatą, położoną na lewym talerzu kości biodrowej. Okrężnica esowata następnie przechodzi w ostatni już odcinek jelita grubego nazywany odbytnicą i kończy się odbytem.